Каскалдак

Андан ары Абдыгани агайдын айтып турган жери: "Каскалдак ыры, акын Есенгали Раушановдун сөздөрү, ауэнин жазган Лесбек Аманов деген азамат. Бул аң 1985-86-жылдары шыккан. Сол жылы (1986-ж.) маскөөлүк империя саясатынның аркасында көпке кадырлы болган ел жетекшиси Динмухаммед Ахмед улы Кунаевдин ордуна кайдан бир шеттен эш ким билмейтин Колбин дегенди Казакстан Компартиясынын биринчи катшысы етип сайлады. Ким билсин, бул аңның түпки максаты баска да болы мүмкүн. Бирак, бул аң сол Кунаептын ордына Колбиндин келгенине катысты деп кабылдап, елге кең тарап кетти.

Ырды мында угуңуз.

Кара баур каскалдак
Кайда уштың бырпырлап оой
Сазың калды сабийдин
эңбегиңдей былкылдап оой

Кайырмасы:
Кара баур каскалдак оой
Керау кайт.
Сиреп калган тогайга
камыкпа деп көңүл айт-аай.
Уя калса үй ээсиз
Айдың үшын сол кайгы.
Каңгып келген шөрегей
Көлгө паана болмайдың-оой.

Өз босагаң, өз жериң
Тау-кырың, белесиң-оой
Босагасын баскага
тастай бекен, о несин-оой?

Жабирлеген сенегим
өз уяңдан бездирип-оой
Жарайды го жүрмесек
Бир балээге кезигип-оой.

Мен кайтейин басканын
Булбыл куссың сайраган-оой
Сен кеткели капкара
Түнек болды айналам-оой."

деп ырдаптыр Абдыгани агай. Мен бул ырды айрыкча жактырдым, анткени 1986-жылдагы окуялардын чекесин мен да көрүп калган элем. Жабылуу аяк жабылуу бойдон калып кетти, ал кезде Назарбаев өкмөт башында эле, азырга чейин тактыдан түшкөн жок. Чындык качан ачыкка чыгат, киши аткандар жана аларга буйрук бергендер качандыр бир үлгү иретинде болсо да жазаланабы, белгисиз...

Ырга түшүндүрмө:
каскалдак: кадырлуу куштун түрү
шөрегей: баркы жок куш
сабий: ымыркай
эмбек: ымыркайдын төбөсүндөгү жумшак жер, эмгек
сиреп калган тогай: жетимсиреп калган токой
камыкпа: кайгырба
айдың: көл